Giới Thiệu Băng Ghi Âm Lu-ca Chương 15 Tiếng Việt Thu Âm Vào Năm 1900

Lời Ban Biên Tập:

Năm 2015 đánh dấu 100 năm các giáo sĩ thuộc Hội Truyền Giáo Phúc Âm Liên Hiệp đến hoạt động tại miền Bắc Việt Nam (1915-2015).  Nhân dịp này, Thư Viện Tin Lành sẽ phổ biến một ít tài liệu liên hệ đến việc truyền Tin Lành tại Việt Nam trong quá khứ.

Trong bài viết này, chúng tôi xin giới thiệu với bạn đọc băng ghi âm Phúc Âm Lu-ca chương 15 được thu âm tại Hà Nội vào năm 1900. Băng ghi âm này đang được lưu trữ tại Trung Tâm Nghiên Cứu Nhạc Dân Tộc (Centre de Recherche en Ethnomusicologie) thuộc Viện Đại Học Université Paris Ouest và Bảo Tàng Nhân Chủng (Musee de l’Homme) tại Pháp.

Công Bố Băng Ghi Âm Lu-ca Chương 15 Tiếng Việt Thu Âm Vào Năm 1900

Phúc Âm Lu-ca 15:11-33 ghi lại câu chuyện cảm động Đức Chúa Jesus đã kể về một chàng trai hư hỏng được thân phụ của mình tha thứ.  Đức Chúa Jesus đã dùng câu chuyện này để minh họa về tình yêu của Đức Chúa Trời dành cho tội nhân biết ăn năn.

Vào năm 2013, Trung Tâm Nghiên Cứu Nhạc Dân Tộc (Centre de Recherche en Ethnomusicologie) thuộc Viện Đại Học Université Paris Ouest tại Pháp đã công bố băng ghi âm Việt ngữ Phúc Âm Lu-ca 15:11-33 đã được thu âm tại Hà Nội vào năm 1900.   Tài liệu này được giới thiệu cho công chúng trong chương trình Europeana Sounds do European Commission tài trợ.

Europeana Sounds là một chương trình do Liên Minh Âu Châu thực hiện nhằm tạo điều kiện cho công chúng có thể nghe những băng ghi âm đã được các cá nhân và cơ quan tại Âu Châu thu âm trong quá khứ.  Phần lớn những tài liệu này là băng nhạc, bên cạnh đó cũng có nhiều tài liệu thu âm các cuộc phỏng vấn, hoặc thu âm các sách.   Trong những năm gần đây, Liên Minh Âu Châu đã thực hiện bốn chương trình tương tự để phổ biến những tài liệu lưu trữ, các chương trình truyền hình, phim, và sách cho công chúng.

Europeana Sounds hoạt động từ tháng 2/2014 đến tháng 1/2017, dự định sẽ giới thiệu ít nhất một triệu băng ghi âm trước tháng 1/2017.  Theo tài liệu của Centre de Recherche en Ethnomusicologie, băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 Việt ngữ thuộc trong số 10.000 tài liệu đầu tiên được Europeana Sounds phổ biến. Đặc điểm của tài liệu được phổ biến trong đợt đầu tiên này là những tài liệu đó đã được ghi âm trong thời kỳ đầu phát minh kỹ thuật thu âm.

Có vài chi tiết đáng lưu ý về băng ghi âm Phúc Âm Lu-ca 15:11-33 do Centre de Recherche en Ethnomusicologie phổ biến.

Thứ nhất, nội dung phần Kinh Thánh được ghi âm dựa trên bản dịch Quốc ngữ Phúc Âm Lu-ca xưa nhất, hiện nay ít được biết.  Vào thập niên 1880, theo yêu cầu của Thánh Kinh Hội Anh Quốc và Hải Ngoại (British & Foreign Bible Society), Jean Pierre Joseph Bonet (1844-1907), một học giả về Việt ngữ của Trường Ngôn Ngữ Đông Phương (Ecole des Langues Orientales), đã dịch Phúc Âm Lu-ca sang Quốc ngữ và chữ Nôm.  Bản dịch Phúc Âm Lu-ca bằng Quốc ngữ đã được in tại Paris vào năm 1890 với số lượng 10.000 cuốn và sau đó đã được Thánh Kinh Hội phổ biến tại Sài Gòn từ năm 1891.  Tuy nhiên, hiện nay rất ít ấn bản Phúc Âm Lu-ca in năm 1890 được lưu giữ.  Băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 giúp thính giả có cơ hội tìm hiểu một phần bản dịch Phúc Âm Lu-ca Việt ngữ đầu tiên này.

Thứ hai, Lu-ca 15:11-33 Việt ngữ được ghi âm với kỹ thuật thu âm tiên tiến nhất của thế giới vào lúc đó.  Năm 1898, Valdemar Poulsen (1869–1942) một kỹ sư người Đan Mạch đã phát minh telegraphone, là máy thu âm đầu tiên dùng từ tính.   Kỹ thuật magnetic wire recording do Valdemar Poulsen phát minh là tiền thân của kỹ thuật magnetic tape recording (băng ghi âm) được dùng rộng rãi trong những năm về sau.  Điều đáng lưu ý là mặc dầu đạo Tin Lành lúc đó chưa được truyền bá rộng rãi tại Việt Nam, một phân đoạn Kinh Thánh trong tiếng Việt đã được chọn để thu âm với kỹ thuật tân tiến mới được phát minh chưa được hai năm trước đó.

Thứ ba, băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 tiếng Việt là tài liệu chính thức được dùng để giới thiệu văn hóa Việt Nam tại một cuộc triển lãm quan trọng.  Năm 1892, chính phủ Pháp công bố sẽ tổ chức Exposition Universelle (1900) và gởi lời mời tất cả các quốc gia trên thế giới tham dự để giới thiệu những phát minh và thành quả của nước mình đồng thời có cơ hội tìm hiểu những nền văn hóa khác.  Exposition Universelle (1900) là hội chợ triển lãm quốc tế đầu tiên trong thế kỷ 20, đánh dấu những tiến bộ về văn hóa, khoa học và kỹ thuật, khởi đầu cho một giai đoạn mới.

Theo tài liệu của Centre de Recherche en Ethnomusicologie, băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 và một số băng nhạc dân ca Việt Nam đã được Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer, và Viterbo, Giám đốc Gian Hàng Triển Lãm của Đông Dương tại Paris Exposition Universelle (1900) cho phép thực hiện.  Năm 1900, Giáo sư Léon Azoulay thuộc Hội Nhân Chủng Học Paris đã đến Đông Dương ghi âm những bài hát và dân ca Việt Nam.  Trong thời gian này, ông đã ghi âm Lu-ca 15:11-33 tại Hà Nội. Giáo sư Léon Azoulay đã thực hiện hai bản ghi âm  Phúc Âm Lu-ca 15:11-33.  Bản đầu tiên được đọc chậm từng chữ để các nhà nghiên cứu có thể phân tích những âm tố.  Bản thứ hai đọc tự nhiên để các nhà nghiên cứu hiểu cách phát âm trong văn mạch. Sau đó, những băng ghi âm này đã được giới thiệu tại Exposition Universelle (1900).

Về phương diện lịch sử, có một chi tiết đáng lưu ý là vào năm 1900 Toàn quyền Paul Doumer là người đã ra lệnh cấm tất cả hoạt động của Thánh Kinh Hội trên toàn cõi Đông Dương, và trục xuất tất cả nhân viên Thánh Kinh Hội khỏi Đông Dương.  Băng ghi âm  Phúc Âm Lu-ca 15:11-33 có lẽ đã được thực hiện xong trước khi lệnh cấm này được công bố.

Thứ tư, theo những tài liệu hiện có, băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 là một trong những băng ghi âm đầu tiên trong tiếng Việt, đã lưu giữ giọng nói của người Việt từ đầu thế kỷ 20 cho đến nay.  Trong khi phần lớn các băng ghi âm Việt ngữ trong thời gian đầu là những bài hát và dân ca, vì thế cách phát âm của các ca sĩ trong các băng ghi âm đó không thể hiện trung thực giọng nói tự nhiên;  băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 là một trong những tài liệu hiếm hoi ghi lại cách phát âm trong văn xuôi. Trong quá khứ, bằng cách đối chiếu những văn bản Quốc ngữ xuất bản vào đầu thế kỷ 20 với những văn bản cận đại, các nhà nghiên cứu có thể phân tích sự biến chuyển trong văn viết của chữ Quốc ngữ.   Băng ghi âm Phúc Âm Lu-ca 15:11-33 vào năm 1900 là một tài liệu rất hữu ích giúp các nhà nghiên cứu phân tích xem có những biến đổi nào trong cách phát âm của người Việt từ đầu thế kỷ 20 cho tới nay.

Bạn đọc của Thư Viện Tin Lành có thể nghe băng ghi âm Lu-ca 15:11-33 Việt ngữ tại địa chỉ sau đây: La parabole de l’enfant prodigue (Évangile de Saint Luc, XV, 11) – Sound archives of the CNRS and the Musee de l’Homme. Research Centre of Ethnomusicology (CREM), University of Paris 10 – Telemeta.

Phước Nguyên (2014)

Thư Viện Tin Lành
www.thuvientinlanh.org