Johann Sebastian Bach: Thi Thiên 130 – Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir

Johann Sebastian Bach
Thi Thiên 130
Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir

Khái Quát

Cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir (BWV 131) là một tác phẩm thánh nhạc do Johann Sebastian Bach (1685–1750) biên soạn.  Lời ca trong tác phẩm phần lớn được trích từ Thi Thiên 130.  Câu đầu tiên của Thi Thiên 130 trong tiếng Đức là Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir – Lạy Chúa! Từ vực sâu con cầu khẩn Ngài. Câu Kinh Thánh mở đầu đó chính là tên của tác phẩm.

Hoàn Cảnh Sáng Tác

Theo chú thích trên bản nhạc do Bach ghi lại, cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir được biên soạn theo lời yêu cầu của Georg Christian Eilmar, mục sư quản nhiệm của nhà thờ St. Mary (Marienkirche) tại Mühlhausen.

Bach đến Mühlhausen vào năm 1707, nhận trách nhiệm làm người đánh đàn phong cầm cho nhà thờ St. Blasius.  Bach chỉ sống tại Mühlhausen chưa tới hai năm; tuy nhiên tài năng của người nhạc sĩ trẻ nhanh chóng được biết đến trong thành phố. Uy tín của Bach khiến ông thuyết phục được Hội Đồng Thành Phố Mühlhausen và Ban Quản Trị nhà thờ St. Blasius đầu tư một số tiền lớn để thiết kế lại đàn phong cầm cho nhà thờ.  Tài năng, uy tín, và lòng yêu mến Chúa của Bach có lẽ là lý do khiến Mục sư Georg Christian Eilmar đã yêu cầu Bach biên soạn bài thánh ca này.

Đặc Điểm

Cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir được sáng tác vào khoảng năm 1707, hay 1708; lúc đó Bach mới 22 tuổi.  Bài thánh ca này là một trong những cantata hiếm hoi mà Bach đã sáng tác trong thời kỳ đầu vẫn còn được lưu giữ  cho tới ngày hôm nay.  Một số kỹ thuật mà Bach đã dùng để biên soạn cantata này, đã được áp dụng và khai triển trong những tác phẩm mà Bach viết vào những giai đoạn sau trong sự nghiệp sáng tác của ông.

Cấu Trúc và Nội Dung

Toàn bộ Cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu gồm năm tấu khúc được sáng tác dựa trên nội dung các câu Kinh Thánh trong Thi Thiên 130.  Bên cạnh việc dùng bài cầu nguyện trong Thi Thiên 130 làm lời ca, Bach cũng trích dẫn một thánh ca trong thế kỷ 16 do Mục sư Bartholomäus Ringwaldt (1532-1599) sáng tác.  Lời của bài thánh ca Herr Jesu Christ, du höchstes Gut đã được dùng cho giọng soprano, trong tấu khúc thứ hai, và tenor, trong tấu khúc thứ ba.

1. Chorus: Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir (Thi Thiên 130:1-2)

Thi Thiên 130 được các nhà nghiên cứu Kinh Thánh liệt kê vào nhóm những Thi Thiên sám hối (Thi Thiên 6, 32, 38, 51, 102, 130, và 143).  Nội dung của những Thi Thiên này bày tỏ lòng ăn năn hối tiếc của một người đã phạm tội, cầu xin sự thương xót và tha thứ của Đức Chúa Trời.

“Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir – Lạy Chúa!  Từ vực sâu con cầu khẩn Ngài”  Câu mở đầu của bài thánh ca diễn tả tâm trạng của một người phạm tội – giống như Giô-na – bị rơi tận đáy biển sâu, đang hướng lên tìm cầu sự thương xót của Chúa.  Bach diễn tả tấm lòng ăn năn thống hối đó qua những nốt nhạc trầm lắng, được trình bày bởi ban hợp xướng bốn giọng; lời thánh ca quyện với tiếng kèn oboe và fagotto, hòa cùng ban hợp tấu đàn dây gồm violin, hai viola, và đàn bass, như là một lời nguyện cầu dâng lên Chúa.

Phần mở đầu của tấu khúc đầu tiên mang giai điệu trầm buồn, diễn tả lòng ăn năn sám hối của một người lầm lỡ đang ở trong cảnh tuyệt vọng, tìm cầu sự thương xót của Chúa. Phần thứ hai của tấu khúc dựa trên Thi Thiên 130:2 “Chúa ôi!  Xin nghe tiếng cầu xin của con.  Xin nghiêng tai lắng nghe lời nài xin của con.” Lời cầu nguyện này được Bach diễn tả với những nét nhạc linh động, rộn ràng hơn.  Giai điệu vừa thể hiện sự tha thiết nài xin, vừa mang chút tươi vui.  Câu hát trong bè soprano giống như những tia nắng, có lúc bị khuất sau làn mây đen vẫn còn che kín bầu trời, có lúc lấp lánh lóe sáng sau bóng  mây, gợi lên cho người đang chìm đắm trong tối tăm, đang sống tận dưới vực sâu, một niềm hy vọng được Chúa đoái thương và tha thứ.

2. Arioso: So du willst, Herr, Sünde zurechnen, Herr, wer wird bestehen? (Thi Thiên 130:3-4)

Tấu khúc thứ hai là một minh họa về tài năng của Bach trong việc kết hợp giữa kiến thức thần học và sáng tác âm nhạc.

Phần mở đầu của tấu khúc thứ hai là lời cầu nguyện trong Thi Thiên 130:3 “Lạy Chúa!  Nếu Ngài vẫn ghi khắc mọi tội lỗi của chúng con, thì Chúa ôi, còn ai đứng nỗi trước mặt Ngài?” Lời cầu nguyện này được trình bày bởi giọng nam trầm (bass).  Trong tấu khúc thứ hai, bên cạnh lời ca trong Thi Thiên 130, Bach đã trích dẫn thánh ca Herr Jesu Christ, du höchstes Gut của Bartholomäus Ringwaldt. Nội dung của bài thánh ca nhắc lại sự hy sinh cứu chuộc của Đức Chúa Jesus; nhờ sự hy sinh đó, tội lỗi của nhân loại được tha thứ.

Lời thánh ca mà Bach đã trích dẫn như sau: “Erbarm dich mein in solcher Last.  Nimm sie aus meinem Herzen, Dieweil du sie gebüßet hast Am Holz mit Todesschmerzen.” Lược dịch: “Xin đoái thương cất đi gánh nặng của con.  Hãy cất điều đó khỏi tấm lòng con, bởi vì chính mình Ngài đã trả giá cho điều đó trên cây gỗ bằng sự chết.”

Về phương diện thần học, sự hy sinh của Đức Chúa Jesus là yếu tố căn bản cho lời cầu nguyện trong Thi Thiên 130 được Đức Chúa Trời đoái nhậm. Bach đã khéo léo chọn lời ca thể hiện tín lý của người tin Chúa trong Tân Ước để bổ sung cho lời cầu nguyện của tác giả Thi Thiên trong Cựu Ước.

Về cấu trúc, giai điệu của thánh ca Herr Jesu Christ, du höchstes Gut được trình bày bởi giọng soprano, để phụ họa cho giai điệu chính là lời cầu nguyện trong Thi Thiên 130:3 được trình bày bởi giọng bass.  Trong âm nhạc, giọng soprano làm nhạc nền cho bass diễn đạt.  Trong nội dung bài cầu nguyện, sự hy sinh của Đức Chúa Jesus là nền tảng cho lời cầu xin của tội nhân cần được tha thứ.

Bach áp dụng phương thức tương tự để viết phần còn lại của tấu khúc thứ hai. Lời xưng nhận trong Thi Thiên 130:4 “vì Ngài tha thứ, nên chúng con kính sợ Ngài” được trình bày bởi giọng bass.  Lời xưng nhận đó đã được minh họa bởi giọng soprano: Nhờ sự tha thứ của Chúa “chúng con không còn sầu đau, không chết chìm trong tội lỗi, và bị hư mất đời đời.”- “Auf daß ich nicht mit großem Weh, in meinen Sünden untergeh, noch ewiglich verzage.”

Tấu khúc thứ hai được viết thật cân đối, quyện giữa hai giọng ca là tiếng kèn oboe và đàn bass.  Với cấu trúc như vậy, Bach muốn người nghe không chỉ thưởng thức sự hài hòa trong âm nhạc nhưng giúp họ hiểu được yếu tố căn bản về lời cầu nguyện của một tội nhân được Đức Chúa Trời lắng nghe. Yếu tố căn bản đó chính là công ơn cứu chuộc của Đức Chúa Jesus.

3. Chorus: Ich harre des Herrn, meine Seele harret, und ich hoffe auf sein Wort (Thi Thiên 130:5)

Tấu khúc thứ ba được Bach viết cho ban hợp xướng bốn giọng. Tấu khúc khởi đầu với âm giai trưởng, tươi sáng, thể hiện niềm hy vọng: “Tôi trông đợi Chúa, linh hồn tôi trông đợi Ngài. Tôi hy vọng nơi lời của Ngài” (Thi Thiên 130:5).  Chủ đề được trình bày bởi giọng bass, sau đó được lập lại bởi các giọng tenor, alto, và soprano; như là một khẳng định.

Niềm hy vọng mong manh trong tấu khúc thứ nhất được Bach nhắc lại ở đây, nhưng được khẳng định mạnh mẽ hơn; nét nhạc thể hiện niềm hy vọng rạng rỡ hơn. Bây giờ, tội nhân không còn sống trong vực sâu của tuyệt vọng nữa, nhưng đang sống với niềm hy vọng được gặp Chúa.

Niềm hy vọng trong tấu khúc thứ ba được nâng cao vì niềm hy vọng đó đặt trên một căn bản quan trọng khác đã được nhắc đến trong Thi Thiên 130:5.  Căn bản đó là sự tin cậy nơi lời của Đức Chúa Trời.   Đức Chúa Trời luôn thành tín; điều Ngài đã hứa, chắc chắn Ngài sẽ thực hiện.  Người đã cầu xin với Chúa đang mong chờ điều đó xảy ra.

4. Aria: Meine Seele wartet auf den Herrn von einer Morgenwache bis zu der andern (Thi Thiên 130:6)

Bach áp dụng phương thức tương tự khi viết tấu khúc thứ hai để viết tấu khúc thứ tư. Trong tấu khúc thứ hai, Bach đã viết giai điệu chính cho giọng bass và phần phụ họa được trình bày bởi giọng soprano; trong tấu khúc thứ tư, Bach viết giai điệu chính cho giọng tenor và phần phụ họa bởi giọng alto.

Trong tấu khúc này, Bach không dùng nguyên văn Thi Thiên 130:6 làm lời ca.  Nguyên văn câu này trong Kinh Thánh như sau: “Linh hồn tôi trông đợi Chúa hơn người lính canh trông đợi sáng.  Thật hơn người lính canh trông đợi bình minh lố dạng.”  Trong cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu dir, Bach viết lại lời ca như sau: “Meine Seele wartet auf den Herrn von einer Morgenwache bis zu der andern. – Linh hồn con trông đợi Chúa từ bình minh này sang bình minh khác.”

Trong tác phẩm của mình, Bach trình bày một thực tế đó là người trông chờ Chúa cảm thấy sự chờ đợi kéo dài lâu hơn so với điều họ suy tưởng – không phải chỉ là một ngày mà có thể là nhiều ngày.

Để diễn tả sự chờ đợi lâu dài, Bach đã dùng đến 82 trường canh để viết tấu khúc thứ tư. Trong khi giọng alto diễn tả sự nôn nả: “Từ thâm tâm, là một tội nhân đau khổ, đã than khóc quá nhiều, lương tâm bị gặm nhắm, con mong ước được thanh tẩy bởi huyết Ngài, để được sạch tội như David và Manasseh”; trong suốt khoảng thời gian đó, giọng tenor lập đi lập lại: “Linh hồn con trông đợi Chúa từ bình minh này sang bình minh khác,” thể hiện sự kiên nhẫn trông chờ.

5. Chorus: Israel hoffe auf den Herrn; denn bei dem Herrn ist die Gnade und viel Erlösung bei ihm (Thi Thiên 130:7)

Trước thái độ khao khát trông chờ trong Thi Thiên 130:6, Thi Thiên 130 đã kết thúc với lời kêu gọi dân Chúa hãy kiên nhẫn:  Hãy đặt trọn niềm hy vọng nơi Đức Chúa Trời bởi vì Ngài có tình thương, Ngài rộng lượng vô cùng, và Ngài sẽ cứu họ khỏi mọi tội lỗi.

Tấu khúc thứ năm của cantata gồm 42 trường canh chia làm năm phần xen kẻ giữa adagio và allegro: Hỡi Israel (adagio), hãy hy vọng nơi Chúa (allegro), vì Ngài yêu thương (adagio), cứu chuộc dân Ngài (allegro), khỏi tội lỗi (adagio).

Cantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu kết thúc trong giai điệu rộn ràng, với  niềm tin kiên định nơi Chúa.

Tóm Tắt

Thi Thiên 130 được sáng tác cách đây hơn 3000 năm. Đây là lời cầu xin của một người đang sống trong hoàn cảnh khốn cùng, bị dằn vặt bởi tội lỗi, nài xin sự thương xót của Chúa.

Thi Thiên 130 được Johann Sebastian Bach phổ nhạc cách đây hơn 300 năm.  Bài thánh ca diễn tả tâm trạng của một người từ tuyệt vọng đến hy vọng.

Mong rằng khi lắng nghe Thi Thiên 130, bạn sẽ kinh nghiệm được điều mà tác giả Thi Thiên và Johann Sebastian Bach muốn trình bày.  Kinh nghiệm đó không dừng lại ở niềm u hoài thất vọng của một người mang mặc cảm tội lỗi; nhưng là đức tin đặt căn bản nơi sự hy sinh của Đức Chúa Jesus, và niềm hy vọng nơi Đức Chúa Trời toàn năng, là Đấng yêu thương, lắng nghe lời cầu xin, sẵn sàng tha thứ cho người có tội biết ăn năn, và cứu họ ra khỏi vũng lầy tội lỗi. Mời bạn lắng nghe tác phẩm Thi Thiên 130 của Johann S. Bach mang tựa đề  Lời nguyện cầu từ đáy vực sâu.

Phước Nguyên
(10/2014)

Thư Viện Tin Lành
www.thuvientinlanh.org