Felix Mendelssohn: Bản Giao Hưởng Thánh Ca Chúc Tôn – Lobgesang

Được đăng bởi: bientap Ngày: 04/27/2024 In: Âm Nhạc, Niềm Tin và Cuộc Sống, Trang Chính, Video | comment : 0

Tác phẩm: Thánh Ca Chúc Tôn
Nguyên tác: Lobgesang
Sáng tác: Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847)
Nhạc trưởng: Simon Halsey
Ban hợp xướng: WDR Radio Choir
Dàn nhạc giao hưởng: WDR Symphony Orchestra
Soprano: Katharina Persicke
Mezzo-soprano: Marie Henriette Reinhold
Tenor: Matthew Swensen
Thu hình: 21/10/2022

Vài Nét Về Tác Phẩm:

Lobgesang Op. 52 (MWV A 18) – bản Giao Hưởng Số 2 của Felix Mendelssohn (1809-1847) – là một tác phẩm thánh nhạc. Tựa đề Lobgesang có thể tạm dịch sang tiếng Việt là Thánh Ca Chúc Tôn.

Thông thường một tác phẩm giao hưởng (symphony) chỉ có phần hòa tấu cho dàn nhạc nhưng không có phần thanh nhạc; tuy nhiên sau khi Ludwig van Beethoven dùng bài thơ Ode an die Freude của Friedrich Schiller – được trình bày bởi ca sĩ hát đơn ca và ban hợp xướng – đã thêm vào phần cuối của bản Giao Hưởng Thứ Chín của Beethoven, các nhạc sĩ Felix Mendelssohn và Franz Liszt trong thế kỷ 19 và một số nhạc sĩ trong thế kỷ 20 đã sáng tác một số tác phẩm giao hưởng với lời ca. Thể loại giao hưởng này được gọi là giao hưởng thanh nhạc (choral symphony). Bản Giao Hưởng Số 2 của Felix Mendelssohn là một ví dụ về thể loại giao hưởng này.

Tác Giả

Felix Mendelssohn là một nhạc sĩ cổ điển nổi tiếng người Đức, gốc Do Thái. Tên đầy đủ của Felix Mendelssohn lúc mới sinh là Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy. Felix Mendelssohn được sinh ra trong một gia đình Do Thái uy thế tại Đức. Ông nội của Felix Mendelssohn là triết gia Do Thái Moses Mendelssohn (1729-1786) .

Từ thuở nhỏ, Felix Mendelssohn được nuôi dưỡng trong niềm tin của Do Thái giáo; tuy nhiên sau khi Abraham Mendelssohn, cha của Felix Mendelssohn, tiếp nhận Chúa, cả gia đình của Mendelssohn đã thờ phượng Chúa theo niềm tin Tin Lành. Felix Mendelssohn được làm phép báp-têm lúc 7 tuổi.

Felix Mendelssohn được biết đến như là một thần đồng âm nhạc, tuy nhiên cha mẹ ông đã dè dặt không muốn thúc đẩy con vào lĩnh vực này. Năm Felix Mendelssohn được 12 tuổi, cậu bé được thầy dạy nhạc của mình là Carl Friedrich Zelter giới thiệu với văn hào Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). Sau đó văn hào Goethe đã nói với nhạc sĩ Zelter rằng ông đã từng nghe Mozart trình diễn nhạc lúc 7 tuổi; văn hào Goethe khẳng định rằng Felix Mendelssohn cũng có khả năng âm nhạc đặc biệt như vậy. Felix Mendelssohn bắt đầu sáng tác nhạc giao hưởng vào năm 12 tuổi; đến năm 14 tuổi Felix Mendelssohn đã hoàn tất sáng tác 12 bản giao hưởng cho đàn dây.

Felix Mendelssohn về với Chúa vào năm 38 tuổi. Trong cuộc đời tương đối ngắn của mình Felix Mendelssohn đã sáng tác hơn 200 tác phẩm âm nhạc từ nhạc giao hưởng (symphony), concerto, oratorio, nhạc độc tấu và hòa tấu cho đàn violon, piano, organ và nhạc thính phòng. Một số tác phẩm nổi tiếng của Felix Mendelssohn quen thuộc với những người yêu thích nhạc cổ điểm là overture Giấc Mộng Đêm Hè (A Midsummer Night’s Dream) và The Hebrides, các giao hưởng Italian Symphony và Scottish Symphony, các concerto cho đàn violon, các tác phẩm hòa tấu cho đàn dây (String Octet) và những concerto cho đàn piano. Một trong những tác phẩm của Felix Mendelssohn soạn cho đàn piano được nhiều người yêu thích là tác phẩm Những Bài Ca Không Lời (Songs Without Words).

Felix Mendelssohn là người đã sáng lập Nhạc Viện Leipzig (Đức) và cũng là người có công khơi lại lòng yêu thích nhạc của Johann Sebastian Bach (1685-1750) tại Âu châu, và sau đó truyền ra khắp thế giới.

Hoàn Cảnh Sáng Tác

Bên cạnh những tác phẩm được viết cho thính giả phổ thông, Felix Mendelssohn sáng tác rất nhiều tác phẩm thánh nhạc.

Lobgesang được Felix Mendelssohn biên soạn vào năm 1840 để kỷ niệm 400 năm Johannes Gutenberg (1398-1468), một thợ in tại Đức đã sáng chế máy in (1439). Nhờ phát minh này của Gutenberg, những năm sau đó Kinh Thánh được in rất nhiều và phát hành rộng rãi khắp Âu châu. Felix Mendelssohn đã ghi chú về tác phẩm Lobgesang như sau: “Đây là một bản giao hưởng thánh nhạc, dùng lời từ Kinh Thánh, được viết cho các ca sĩ đơn ca, cho ban hợp xướng, và cho dàn nhạc.”

Cấu Trúc

Bản Giao Hưởng Số 2 của Felix Mendelssohn gồm 13 tiểu khúc; trong đó 3 bài đầu tiên là ba phần căn bản của một bản giao hưởng được trình bày bởi dàn nhạc; 10 bài còn lại là những thánh ca được Felix Mendelssohn viết nhạc, còn lời thì được trích từ Thánh Kinh tiếng Đức. Bố cục của Lobgesang như sau:

Phần Hòa Tấu:
1. Sinfonia: Maestoso con moto
2. Sinfonia: Allegretto un poco agitato
3. Sinfonia: Adagio religioso

Phần Thanh Nhạc:
1. All men, all things, all that have life and breath
2. Praise ye the Lord O ye Spirit
3. Sing ye Praise
4. All ye that cried unto the Lord
5. I waited for the Lord
6. The Shadows of Death
7. The Night is Departing
8. Let all men praise the Lord
9. My song shall be always Thy Mercy
10. Ye nations, offer to the Lord.

Thánh Ca:
1. Mọi Người, Mọi Vật, Mọi Sinh Vật
2. Hãy Tôn Ngợi Chúa Hỡi Tâm Hồn Ta
3. Hãy Hát Lời Chúc Tôn
4. Tất Cả Hãy Kêu Cầu Chúa
5. Tôi Trông Đợi Chúa
6. Bóng Chết
7. Màn Đêm Sắp Qua
8. Mọi Người Hãy Tôn Ngợi Chúa
9. Sự Thương Xót Của Ngài Luôn Là Bài Ca Của Con
10. Các Quốc Gia! Hãy Dâng Cho Chúa.

Lời Ca

Nguyên văn lời các ca khúc trong tiếng Đức và phần lược dịch ý nghĩa sang tiếng Việt như sau:

1. Chorus

Alles, was Odem hat,
lobe den Herrn.

Lobt den Herrn mit Saitenspiel,
Lobt ihn mit eurem Lied.

Und alles Fleisch lobe
seinen heiligen Namen.

2. Soprano Solo and Chorus

Lobe den Herrn, meine Seele,
und was in mir ist,
seinen heiligen Namen.
Lobe den Herrn, meine Seele,
und vergiß es nicht,
was er dir Gutes getan.

3. Tenor Recitative and Aria

Saget es, die ihr erlöst seid durch den Herrn,
die er aus der Not errettet hat,
aus schwerer Trübsal,
aus Schmach und Banden,
die ihr gefangen im Dunkel waret,
alle, die er erlöst hat aus der Not.
Saget es!
Danket ihm und rühmet seine Güte!

Er zählet unsre Tränen
in der Zeit der Noth,
er tröstet die Betrübten
mit seinem Wort.

Saget es!
Danket ihm und rühmet seine Güte.

4. Chorus

Saget es,
die ihr erlöset seid von dem Herrn aus aller Trübsal.
Er zählet unsere Tränen
in der Zeit der Noth.

5. Soprano Duet and Chorus

Ich harrete des Herrn,
und er neigte sich zu mir und hörte mein Flehn.
Wohl dem, der seine Hoffnung setzt auf den Herrn!
Wohl dem, der seine Hoffnung setzt
auf ihn!

6. Tenor Aria and Recitative

Stricke des Todes hatten uns umfangen,
und Angst der Hölle hatte uns getroffen,
wir wandelten in Finsternis.

Er aber spricht: Wache auf! der du schläfst,
stehe auf von den Toten,
ich will dich erleuchten!

Wir riefen in der Finsternis:
Hüter, ist die Nacht bald hin?
Der Hüter aber sprach:
Wenn der Morgen schon kommt,
so wird es doch Nacht sein;
wenn ihr schon fraget,
so werdet ihr doch wiederkommen
und wieder fragen:
Hüter, ist die Nacht bald hin?

7. Chorus

Die Nacht ist vergangen,
der Tag aber herbei gekommen.
So laßt uns ablegen die Werke der Finsternis,
und anlegen die Waffen des Lichts,
und ergreifen die Waffen des Lichts.

8. Chorale

Nun danket alle Gott mit Herzen,
Mund und Händen,
der sich in aller Not will gnädig zu uns wenden,
der so viel Gutes tut,
von Kindesbeinen an
uns hielt in seiner Hut
und allen wohlgetan.

Lob Ehr und Preis sei Gott,
dem Vater und dem Sohne,
und seinem heilgen Geist
im höchsten Himmelsthrone.
Lob dem dreiein’gen Gott,
der Nacht und Dunkel schied
von Licht
und Morgenrot,
ihm danket unser Lied.

9. Soprano and Tenor Duet

Drum sing ich mit meinem Liede ewig dein Lob,
du treuer Gott!
Und danke dir für alles Gute,
das du an mir getan.
Und wandl’ ich in der Nacht
und tiefem Dunkel
und die Feinde umher stellen mir nach,
so rufe ich an den Namen des Herrn,
und er errettet mich nach seiner Güte.

10. Chorus

Ihr Völker!
bringet her dem Herrn Ehre und Macht!
Ihr Könige!
bringet her dem Herrn Ehre und Macht!
Der Himmel
bringe her dem Herrn Ehre und Macht!
Die Erde bringe her dem Herrn Ehre und Macht!

Alles danke dem Herrn!
Danket dem Herrn und rühmt seinen Namen
und preiset seine Herrlichkeit.

Alles, was Odem hat, lobe den Herrn.
Halleluja!

1. Ban Hợp Xướng

Mọi vật có hơi thở!
Hãy tôn ngợi Chúa. (Thi Thiên 150)

Hãy tôn ngợi Chúa bằng đàn lyre!
Hãy tôn ngợi Ngài với bài ca của bạn. (Thi Thiên 33)

Và, tất cả mọi loài xác thịt,
Hãy tôn ngợi danh thánh của Ngài. (Thi Thiên 145)

2. Soprano Đơn Ca và Ban Hợp Xướng

Hỡi tâm linh ta! Hãy chúc tụng Chúa.
và mọi điều gì ở trong ta,
hãy chúc tụng danh thánh của Ngài.
Hỡi tâm linh ta! Hãy chúc tụng Chúa.
và đừng quên ân huệ mà Ngài
đã làm cho ngươi. (Thi Thiên 103)

3. Tenor: Recitative và Aria

Hãy nói rằng bạn đã được Chúa cứu chuộc,
Ngài đã giải cứu bạn khỏi khó khăn,
khỏi hoạn nạn khốn cùng,
khỏi xiềng xích và khổ nhục,
khỏi tù đày giữa tối tăm,
tất cả mọi điều Ngài đã giải cứu từ nỗi tuyệt vọng.
Hãy nói đi! Hãy tạ ơn Ngài và tôn ngợi Ngài
về sự nhân từ của Ngài (Thi Thiên 107)

Ngài đã đếm từng giọt nước mắt
của chúng ta khi chúng ta cần.
Ngài an ủi những sầu đau của chúng ta
bằng lời của Ngài. (Thi Thiên 56)

Hãy nói đi! Hãy tạ ơn Ngài và tôn ngợi Ngài
về sự nhân từ của Ngài. (Thi Thiên 107)

4. Hợp Xướng

Hãy nói rằng bạn đã được Chúa cứu chuộc
khỏi tất cả những hoạn nạn. (Thi Thiên 107)
Ngài đã đếm từng giọt nước mắt của chúng ta
khi chúng ta cần. (Thi Thiên 56)

5. Soprano Song Ca và Ban Hợp Xướng

Tôi kiên trì trông đợi Chúa
và Ngài nghiêng về tôi và nghe lời cầu nguyện của tôi
Phước cho người nào đặt hy vọng mình nơi Chúa!
Phước cho người nào đặt hy vọng mình nơi Ngài! (Thi Thiên 40)

6. Tenor: Aria và Recitative

Nỗi sầu đau của cõi chết vây hãm tôi
nỗi sợ hãi của hỏa ngục tấn công tôi
Chúng tôi lang thang giữa tối tăm. (Thi Thiên 116)

Ngài phán: Những người đang ngủ! Hãy chỗi dậy!
Hãy vùng dậy khỏi sự chết!
Ta sẽ soi sáng các ngươi! (Ê-phê-sô 5:14)

Giữa tối tăm, chúng tôi gọi người canh:
“Khi nào đêm sẽ qua?”
Nhưng người canh đã trả lời:
“Nếu bình minh đến mau,
chẳng bao lâu, đêm sẽ trở lại;
Và nếu bạn đã hỏi,
rồi bạn sẽ trở lại để hỏi nữa:
Hỡi người canh!
Khi nào đêm sẽ qua?” (Ê-sai 21:11–12)

7. Hợp Xướng

Đêm sắp tàn, ngày gần rạng
Hãy vứt bỏ những công việc của tối tăm
và mặc lấy áo giáp của ánh sáng,
và trang phục bằng áo giáp
của sự sáng. (Rô-ma 13:12)

8. Thánh Ca

Bây giờ, tất cả chúng ta hãy tạ ơn Đức Chúa Trời
bằng đôi tay, bằng giọng nói và tấm lòng:
Giữa những nghịch cảnh,
Ngài đã bày tỏ lòng nhân từ với chúng ta
Ngài thực hiện những điều tốt lành
Ngài chăm sóc chúng ta từ thuở ấu thơ
và làm đủ mọi điều tốt cho chúng ta.

Hãy ca ngợi, tôn kính và dâng vinh quang
lên Đức Chúa Trời,
là Đức Chúa Cha, và Đức Chúa Con,
cùng Đức Thánh Linh của Ngài
trên ngôi cao trọng nhất trên thiên cung.
Hãy tôn ngợi Đức Chúa Trời – Ba Ngôi Hiệp Một –
là Đấng đã phân rẽ tối tăm và bóng đêm
khỏi bình minh và ánh sáng.
Hãy dâng lời tạ ơn Ngài bằng lời ca của chúng ta.

9. Song Ca: Soprano và Tenor

Vì vậy, Đức Chúa Trời thành tín!
Con sẽ mãi mãi hát những lời tôn ngợi Ngài
bằng bài ca của con
và tạ ơn Ngài về tất cả những ơn lành
mà Ngài đã dành cho con.
Dù con đi giữa bóng đêm và tối tăm dày đặc
và kẻ thù vây quanh con khắp bốn bề
Con kêu cầu danh của Đức Chúa Trời
và Ngài đã giải cứu con vì sự nhân từ của Ngài.

10. Hợp Xướng

Hỡi các dân tộc!
Hãy dâng vinh quang và quyền uy cho Chúa!
Hỡi các vua!
Hãy dâng vinh quang và quyền uy cho Chúa!
Bầu trời sẽ mang vinh quang và quyền uy cho Chúa!
Và trái đất sẽ mang vinh quang
và quyền uy cho Chúa! (Thi Thiên 96)

Tất cả hãy tạ ơn Chúa!
Hãy chúc tôn Chúa và tôn cao danh Ngài
Hãy tôn ngợi vinh quang Ngài. (I Sử Ký 16:8–10)

Mọi vật có hơi thở, hãy tôn ngợi Chúa!
Hallelujah! (Thi Thiên 150)

Phước Nguyên
Viết cho Thư Viện Tin Lành (8/2015)

Vài tác phẩm phổ biến của Felix Mendelssohn

Thánh Ca: Thiên Thần Hòa Ca
Felix Mendelssohn: Violin Concerto in E minor, Op.64
Felix Mendelssohn: Piano Concerto in G minor, Op.25

Thư Viện Tin Lành (2015)
www.thuvientinlanh.org